9 اصول اخلاقی و آدابی مناسب در محیط مجازی و شبکه‌های اجتماعی
نویسنده: علیرضا مجیدی
- هر چیزی را فوری به اشتراک نگذارید!
هر مطلب جذاب یا هیجان‌انگیزی را که به دست‌تان می‌رسد یا جایی در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید، فورا به اشتراک نگذارید. کمی تأمل کنید و ببینید اصلا با عقل سلیم شما و با تجربه‌ها و شهود شخصی‌تان هماهنگ و متناسب است یا نه. اگر نیست، کمی بیشتر تأمل کنید. قبل از به اشتراک گذاشتن می‌توانید از ۲ الی 3 نفر معتبر بپرسید، ببینید آنها مطلب را منطقی می‌دانند یا نه. کمی جستجو کنید. دنبال منبع اصلی و اولیه خبر بگردید. بله، می‌دانم! این کارها کمی سخت و وقت‌گیر هستند. اما بهتر از این است که شما یک آدم نامعتبر و ابله به نظر برسید که به‌محض این‌که خبری به دستش می‌رسد، مثل توپ به بقیه پاس می‌دهد. این دلیل نمی‌شود که چون چیزی را همه دارند به اشتراک می‌گذارند، شما هم فورا همان کار را کنید که از قافله عقب نیفتید! باور کنید تا حالا به هیچ‌کس بابت سرعت در به اشتراک گذاشتن مطالب و کلیپ‌ها و تعدد پست‌ها در شبکه‌های اجتماعی، جایزه نداده‌اند!
- هر چیزی را هر جایی پست نکنید!
هر جا که عده‌ای جمع شده‌اند، دلیل بر آن نیست که منتظر درافشانی‌های فورواردی شما باشند! آنها ممکن است با هدف مشخصی گرد هم آمده‌اند و علاقه‌مند به مطالب خاصی هستند و مطالب به‌خصوصی به دردشان می‌خورد. وقتی وارد یک گروه می‌شوید، نگاهی به پست‌های قبلی بندازید، چند روزی تماشاگر بمانید تا بفهمید چه چیزهایی مورد توجه و علاقه اعضای آن گروه است.
- لطفا از شدت آزادی بیانی که در گروه‌های مجازی وجود دارد، ذوق‌زده نشوید!
دچار بدفهمی از مفهوم آزادی بیان نشوید! آزادی بیان در هیچ جای دنیا مفهومش این نیست که هر جا رفتید هر چیزی که دلتان خواست بگویید! اگر یک عده دور هم جمع شده‌اند که مثلا فقط بحث ادبی بکنند یا شعر و متن ادبی به اشتراک بگذارند، به انتخاب‌شان احترام بگذارید، و حرف‌های سیاسی خود را در گروه دیگری اظهار کنید که افرادش با هدف شنیدن و بحث کردن درباره مسائل سیاسی دور هم جمع شده‌اند.
- اول از همه، اهداف گروه‌تان را مشخص کنید.
اگر گروهی می‌سازید، قبل از هر چیز اهداف و قواعد آن‌را برای خودتان مشخص کنید. باری به هر جهت نباشید. حتی خوب است که اهداف و قوانین گروه را برای افرادی که وارد می‌شوند، بگویید تا محدوده انتظارات افراد از گروه و پست‌های مورد قبول در گروه مشخص باشد. این توافق اولیه مانع از دلخوری‌های بعدی و از هم پاشیدن گروه می‌شود.
- هر کسی را به هر گروهی اضافه نکنید.
اگر کسی را به گروهی مجازی دعوت می‌کنید، مطمئن شوید که می‌داند یا می‌تواند بفهمد آنجا چه خبر است. اگر فکر می‌کنید به هر دلیل برایش سخت است که سریعا بفهمد، خودتان برایش توضیح دهید که آنجا چه خبر است و عرفاً چه مطالب و گفت‌وگوهایی پذیرفتنی است و اعضاء علاقه‌مند خواندن چه نوع مطالبی هستند، و احیانا چه مطالبی مورد علاقه اعضا نیست.
- حجم خبرهای بدی را که به اشتراک می‌گذارید، خودآگاهانه و با وسواس کنترل کنید!
من نمی‌گویم در پیرامون ما همه چیز گل و بلبل است، گریزی هم از دیدن و شنیدن خبرهای بد وجود ندارد. ولی آیا دوباره و دوباره به اشتراک گذاشتن و غرغرکردن و حرف‌های بی‌حاصل زدن تغییری در واقعیت ایجاد می‌کند؟ از این‌که شبکه‌های اجتماعی امکان در میان گذاشتن غرغرها و خبرهای بد را فراهم کرده، ذوق زده نشوید! خبرهای بد را بگذارید دیگران بدهند! چرا شما نویدبخش خبرهای خوب، خوشحال‌کننده و انر‍ژی بخش نباشید؟ چرا باید وقتی مردم اسم شما را می‌بینند منتظر باشند که تنشی به آنها وارد شود؟ چرا نباید وقتی اسم و عکس شما را می‌بینند منتظر یک متن یا خبر امیدبخش، الهام‌بخش و انرژی‌ده باشند؟
- گاهی تماشاگر باشید.
اصلا اگر حرفی ندارید یا خبر خاص و قابل عرضی که با علایق و سلایق اعضای شبکه‌تان هماهنگ باشد، ندارید چرا باید چیزی پست کنید؟
- واکنش سریع نشان ندهید.
وقتی در جمع یکی به شما حرفی می‌زند که برخورنده به نظرتان می‌رسد، فورا جواب ندهید! آب بخورید و کمی فکر کنید (حتی بیش از چند ساعت) و از خودتون بپرسید آیا اصلا روی صحبتش با شما بوده یا مطلبی کلی گفته؟ آیا لازم است فوری حرفش را به خودتان بگیرید و واکنش تند نشان بدهید؟
- مطالب متناسب با مخاطب پست کنید
سعی کنید کم‌گو و گزیده‌گو باشید، یعنی مطالب را به فراخور علایق و سلایق و نیازهای مخاطب‌ها انتخاب کنید و هر چیزی را برای هر کسی و هر گروهی نفرستید. این دقت نظرها، شما را چهره‌ای هوشمند، خوش‌ذوق و باعاطفه نشان می‌دهد. فله‌ای پست کردن مطالب یعنی فرستنده قدرت یا حوصله دسته‌بندی مطالب و شناخت مخاطب‌ها را نداشته و این‌ها نشانه‌های هوشمندی و علاقه و عاطفه فرستنده نسبت به مخاطب‌ها را تداعی نمی‌کند.