چرا توجه به زینت و آراستگی برای انسان‌ مهم است؟

انسان به اقتضای فطرت خویش، میل به زیبایی و جمال داشته و جویای زینت، زیبایی و آراستگی است و از ژولیدگی، پلیدی و پریشانی نفرت دارد؛ چرا که زیبایی و جمال به تکامل، ذوق و شکفتن احساسات انسان کمک کرده و روح و عاطفه او را تقویت می‌کند. مسئله‌ای که در تمامی مکاتب آسمانی، خصوصا مکتب وحیانی اسلام مورد توجه ویژه قرار دارد.

اما دلیل اصلی اهمیت و جایگاه ویژه این فضیلت اخلاقی در میان انسان‌ها چیست؟ در ادامه به سه دلیل مهم در این زمینه اشاره خواهد شد:

• فطرت آدمی خواهان و نیازمند زینت و آراستگی است.

بنا به گفته جامعه‌شناسان، یک بُعد از ابعاد معنوی انسان، علاقه به جمال و زیبایی است؛ بدین معنا که قسمت مهمی از زندگی انسان را جمال و زیبایی تشکیل می‌دهد، به‌طوری‌که انسان جمال و زیبایی را در همه شئون زندگی دخالت می‌دهد و دوست دارد قیافه‌اش، نامش، شهرش، مناظر جلوی چشمش زیبا باشند و خلاصه می‌خواهد هاله‌ای از زیبایی تمام زندگی‌اش را فرا گیرد؛ بنابراین فطرت انسانی میل به سمت زینت و آراستگی داشته و برای ارضای نیاز لذت خود، نیازمند به آن می‌باشد؛ چنان‌که مرحوم علامه جعفری “قدس سره” در تبیین این مطلب می‌نویسد:

“انسان به زیبایی نیازمند است. بدون زیبایی، روح در تاریکی و خشونت ماده خسته می‌شود؛ زندگی کردن در سیطره کمیت‌ها و امتدادهای هم مسیر و یکنواخت نیز روح را در خود می‌فشارد. کار زیبایی با انسان نیز در حقیقت جلب نظر اوست در جهت گسستن از کمیات و پرداختن به کیفیات، تا حیات او طراوت و معنا پیدا کند.

• رکن اجتماع‌گرایی انسان، توجه به زینت و آراستگی را الزام‌آور ساخته است.

همان‌طورکه می‌دانیم ارتباط و پیوستگی اجتماع، وابسته به اجرای قوانین و رسومی است که سبب جلب نظر و توجه افراد به یکدیگر شود و معاشرت را سهل نماید و زینت نیز عبارت است از رعایت خواسته­های مردم از قبیل: پاکیزگی لباس و مسکن و سایر احتیاجات به‌طوری‌که ملایم طبع عموم باشد؛ بدیهی است که عدم رعایت زینت در شئون زندگی سبب هتک احترام دیگران گشته، بر خلاف مروت و وقار بوده و انسان را مبتذل و فرومایه معرفی می‌نماید.

• سیره اولیاء الهی نیز توجه ویژه به این موضوع بوده است.

پيامبر خاتم (ص) به همان اندازه كه به زيبايي و آراستگي دروني، يعني معنويت و خودسازی انسان اهميت داده است، آراستگي بیروني و رسيدن به وضعيت ظاهری، اصلاح به موقع موهای سر و صورت، نظافت و پاکي را نيز مورد توجه و تأكيد فراواني قرار داده است و جمله معروف “النظافه من الایمان” ایشان در این زمینه برای همه زبانزد است. پیامبر همچنین در زمان خودشان هر آنچه را که به صورت متعارف و معتدل، نشان زينت براى مردان بود، رعايت مى‏‌كردند. براى نمونه، آراسته بودن ظاهر از طريق توجه به لباس، موى سر و محاسن و نگاه به آينه يا آب زلال پيش از خروج از خانه، بهره‏‌گيرى از شانه و عطر و خضاب و سرمه و روغن و انگشتر از نمودهاى زينت ظاهرى آن حضرت بوده است.