با کودک نافرمانم باید چگونه برخورد کنیم؟ باید او را تنبیه کنم؟ باید رفتار او را نادیده بگیرم؟ واقعا در این زمینه باید چه کنم؟
اگر بخواهید برخورد تند و خشنی با او داشته باشید، ممکن است موضوع تشدید شده و کودک با بی‌احترامی بیشتری پاسخ دهد. اگر بخواهید کاملا او را نادیده بگیرید، ممکن است او برای جلب توجه دست به کارهای خطرناکی بزند و نافرمانیش را بیشتر و بیشتر کند.
در ادامه سعی شده تا چند روش برای برخورد مناسب‌تر با کودکان نافرمان ارائه گردد. روش‌هایی که در عمل کارکرد خود را به خوبی نشان داده‌اند:
- از اختیارات خود استفاده کنید و توضیح دهید:
رفتار نادرست فرزندتان نباید شما را به جنگ با او بکشاند. شما می‌توانید با فرزند خود دوست باشید اما در مورد نظم و انضباط یک خط بکشید. اگر نمی‌خواهید آنها کاری انجام دهند، دلیل آن‌را به آنها بگویید. به عنوان مثال شما ممکن است به کودک خود اجازه ندهید بدون کلاه ایمنی دوچرخه سواری کند. پس بهتر است دلایل این را به او بگویید تا متوجه شود که این از سر دلسوزی شما برای اوست و دوست ندارید جگرگوشه زندگیتان آسیبی ببیند.
- کودک شما باید در قبال نافرمانی و خطاهایش پاسخگو باشد:
اگر فرزند شما به طور مکرر اشتباه مشابهی را انجام می‌دهد، زمان هشدار فرا رسیده است. مثلا اگر کودک دائما هر روز خواهر یا برادر خود را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد، می‌توانید به او بگویید که به مدت یک هفته اجازه تماشای کارتون مورد علاقه خود را ندارد؛ زیرا خطا و اشتباهات خود را زیاد تکرار کرده است. البته باید حتما روی حرفتان باقی بمانید.
- آرام اما محکم باشید:
خونسردی خود را با فرزندتان از دست ندهید. شما باید مثل یک پدر و مادر رفتار کنید نه خواهر و برادر او. عصبانیت همیشه ممکن است کودک را سرکش کند. اما در عین حال مقتدر باشید. اقتدار نباید با خشم اشتباه گرفته شود. برای مثال اگر می‌خواهید کودکتان اسباب‌بازی‌هایش را در کمد بچیند، لحن مؤدبانه بهتر از یک لحن دستوری جواب می‌دهد.
- با آنها همدلی کنید:
برای قضاوت در مورد نافرمانی آنها باید از نظر عاطفی با آنها ارتباط برقرار کنید. هر از چند گاهی به عشق خود ادامه دهید. سعی کنید پدر و مادری دوستانه باشید. می‌توانید بگویید: “نگران نباش می‌توانی تکالیف خود را تمام کنی” یا “می‌دانم خیلی دوست داری بازی کنی، ولی اگر تکالیفت را انجام دهی، آنوقت می‌توانیم با هم بازی کنیم”. این گونه رفتار یعنی همدلی کردن با کودک.
- برای نه گفتن خود دلیل بیاورید:
به آنها بگویید ضربه زدن ممکن است باعث آسیب شود. از آنها بپرسید که اگر کسی به آنها ضربه بزند چه احساسی خواهند داشت و آسیب می‌بینند. به آنها بفهمانید که کودکان با چنین رفتاری مورد پسند همه نیستند و دیگران از آنها فراری خواهند شد و دیگر نمی‌توانند با کسی دوست شوند.
- به آنها پاداش دهید:
پاداش دادن به یک کودک برای رفتار عالی‌اش باعث می‌شود که با گذشت زمان بهتر شود. شما به خرید می‌روید و به فرزندانتان می‌گویید که بدون دعوا بازی کنند. وقتی برمی‌گردید آنها را در بهترین رفتارشان می‌بینید. بستنی مورد علاقه‌شان را به آنها بدهید یا به او قول دهید که به سینما بروید یا کار دیگری که دوست دارند را انجام دهید.
- دستورالعمل‌های روشن و معقول ارائه دهید:
دستورالعمل‌ها نباید همراه با «اگر» و «اما» باشد. اگر به کودک بگوییم تنها در صورتی می‌تواند شنا کند که بتواند تکالیف خود را تمام کند، ممکن است به این هدف عمل نکند. آنها ممکن است که به شما دروغ بگویند که وظیفه آنها انجام شده است. در عوض، آنها را از قوانینی که باید رعایت شود آگاه کنید. به دستورات خود پایبند باشید. اگر پیروی نکردند مجبورشان کنید آن‌را تکرار کنند تا به نتیجه برسند. یادآوری‌های مداوم با عواقب، اغلب لجبازی آنها را می‌شکند.